سامانه GIS ابزاری هوشمند برای مدیریت بحران ویروس کرونا - مجله آزمون اول

به گزارش گروه رسانه های خبرنگاران، محمدرضا جلوخانی نیارکی دانشیار دانشگاه تهران طی یادداشتی نوشت: شیوع و انتشار ویروس کرونا سبب خسارتهای قابل ملاحظه جانی و مالی در شهرهای بزرگ و کوچک جهان شده است.

مدیریت بحران ناشی از ویروس کرونا، موضوع مهمی است که می توان از طریق مشاهده سیستماتیک، تجزیه و تحلیل مکان های بیماران (منازل و یا محیط کار)، بیمارستان ها و کلینک ها و توزیع و ارائه خدمات بهداشتی و درمانی مناسب در خصوص کاهش آثار، آمادگی لازم، امداد رسانی سریع و بهبودی آن اقدام نمود. رصد و پایش شیوع بیماران مبتلا به کرونا و همچنین ایجاد آمادگی در حوزه های تشخیصی و درمانی، نیازمند اطلاعات مربوط به شرایط، محل دقیق، نوع و افراد درگیر در بحران کرونا می باشد.

یکی از بزرگترین مسائل در مدیریت بحران کرونا، کمبود اطلاعات و همچنین نیاز به داده های آنی و به هنگام از شرایط می باشد. به عنوان مثال، موقعیت مکانی افراد مبتلا به این ویروس، بیمارستان هایی که بیماران مبتلا به کرونا به آنها مراجعه نمودند، جهت سفری که بیماران به طور روزانه و هفتگی طی نموده اند، محل توزیع ماسک ها و مواد ضدعفونی کننده و غیره از جمله اطلاعات مهمی هستند که نقش مهمی را در مدیریت موثر و سریع بحران بیماری ناشی از ویروس کرونا ایفا می کنند.

مشارکت داوطلبانه شهروندان در فراهم نمودن اطلاعات فوق، می تواند راهکار موثری برای مدیریت بحران ویروس کرونا باشد. شهروندان و نیروهای امدادی می توانند به عنوان حسگرهای پویا، تحلیل گر، هوشمند، مسئولیت پذیر، محیط-آگاه، سیار، توزیع یافته و تعامل پذیر شرایط بحرانی پیرامون خود را رصد نموده و اطلاعات مختلف از قبیل محل مبتلایان، مکان های نیازمند به مواد ضدعفونی و دارو، محل ها و یا افراد مشکوک به کرونا، آمادگی برای کمک به بیماران و غیره را گزارش نموده و امکان استخراج اطلاعات مفید و انجام تحلیل های پیچیده مکانی را برای مدیران بهداشتی و درمانی فراهم کنند.

اگرچه در کشور عزیزمان ایران، تلاش های بسکمک در رابطه با مهار شیوع ویروس کرونا و درمان بیماران صورت گرفته و می گیرد، ولی نیاز به بستر مناسبی جهت تحقق موثر و واقعی مشارکت عموم در مدیریت این بیماری می باشد به گونه ای که این امکان فراهم گردد تا مردم (شهروندان، نیروهای مردمی، امدادگران و غیره) بتوانند در گزارش و پایش بحران کرونا مشارکت کنند.

گسترش تکنولوژی و ظهور امکانات جدید در حوزه اینترنت، می تواند بستر و یا سامانه ای را برای تولید داده های مکانی مرتبط با بحران ویروس کرونا توسط عموم مردم و به صورت داوطلبانه فراهم نماید.

سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) شهروند-محور و یا مشارکتی امکان تولید منبعی غنی و ارزشمند از اطلاعات مکانی مرتبط با کرونا را فراهم نموده و به مردم اجازه می دهند تا شرایط بحرانی را بر اساس درک و چشم انداز خود تصویر کنند.

امروزه شهروندان در زندگی روزمره خود با ابزارهای مکانی مختلفی (مانند نقشه ها) در فعالیت های روزمره خود سروکار دارند. ابزارها و فن آوری های مبتنی بر GIS به گونه ای طراحی می شوند که افراد عادی نیز بتوانند از آنها به اندازه افراد متخصص بدون ایجاد تفاوت در قابلیت ها، استفاده کنند. ابزارهای مکانی مانند نقشه GIS، شهروندان را قادر می سازند تا اطلاعات مرتبط با مبتلایان به ویروس کرونا و همچنین خدمات بهداشتی درمانی را به صورت بصری و با درک مکانی بالاتری (عینا همانند شرایطی که آنها به طور فیزیکی در محل حضور دارند) با جزئیات بالا بررسی و گزارش کنند.

تا به امروز مطالعات گسترده ای در زمینه بکارگیری اطلاعات جغرافیایی مشارکتی در حوزه های پایش و مدیریت بحران صورت گرفته و به نقش مشارکت شهروندان در پایش شرایط بحرانی بر مبنای اطلاعات مکانی پرداخته اند. بنابراین ضرورت، طراحی و پیاده سازی سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) مشارکتی یا شهروند-محور به عنوان ابزاری هوشمند و موثر برای مدیریت بحران ویروس کرونا بیش از پیش به نظر می رسد و نقش مهمی را در مدیریت این بیماری ایفا می نماید. با استفاده از سامانه مذکور، مردم جامعه به پایشگران فعال شرایط بحرانی ویروس کرونا تبدیل می شوند و می توانند با پایش و گزارش نمودن بیماران مبتلا به این ویروس در مکانهای مختلف بر روی نقشه در مدیریت بحران ناشی از کرونا نقش به سزایی داشته باشند.

لذا، توسعه بستر اینترنتی مکان - مبنا با بهره گیری از فن آوری های نوین GIS و هوشمند جهت تسهیل مشارکت مردم در امر مدیریت بحران کرونا و نزدیک شدن به اهداف دولت الکترونیک بهداشت و درمان می تواند نقش مهمی را در مدیریت بحران کرونا ایفا کند.

اطلاعات مکانی شهروند-محور مرتبط با بحران کرونا بر این مفهوم پایدار است که شهروندان با استفاده از حواس پنچ گانه خود می توانند همانند سنسورهای مصنوعی و یا حتی بهتر از آنها اطلاعات مرتبط با بیماران، بیمارستان ها، خدمات بهداشتی و درمانی و غیره را با جزئیات بیشتر، به طور دقیق تر و با در نظر دریافت شرایط مختلف به طور هوشمند جمع آوری کنند.

شهروندان می توانند به عنوان حسگرهای هوشمند شرایط بحرانی پیرامون خود را رصد نموده و نقش بسیار مهمی را در جمع آوری اطلاعات مکانی مورد نیاز مدیرت بحران کرونا فراهم کنند.

در برخی موارد شهروندان می توانند در زمان کمتری نسبت به نیروهای دولتی اطلاعات شرایط بحرانی کرونا را در اختیار مسئولین قرار دهند. زیرا آنها در تماس با بحران مورد نظر و آشنا به محیط زندگی خود هستند، بنابراین جزئیات را بیشتر و بهتر می دانند. با توجه به مشارکت تعداد زیادی از شهروندان، این اطلاعات به طور دائم در حال افزایش و تغییر می باشند.

چنین اطلاعاتی بهتر می توانند شرایط لحظه ای بحران های ناشی از ویروس کرونا را نمایش دهند. همچنین تولید این اطلاعات توسط شهروندان می تواند روش سریع تر و کم هزینه تری را برای مدیریت بحران فراهم کند.

علاوه بر حواس و حسگرهای شهروندی، ظهور و افزایش روز افزون حسگرهای مصنوعی مانند تلفن های هوشمند مجهز به دوربین ها، ضبط صدا و GPS در زندگی روزمره شهروندان، می تواند مشارکت شهروندان را در تولید، به اشتراک گذاری و استفاده از اطلاعات مکانی در مدیریت بحران کرونا به طرز چشم گیری افزایش دهد. بنابراین مردم می توانند با استفاده از این تکنولوژی ها و دسترسی به اینترنت، اطلاعات بحران کرونا را از طریق تلفن همراه، تبلت، کامپیوتر به صورت اشکال هندسی مختلف (نقطه، خط و پلیگون)، متن، تصویر، فیلم، صدا گزارش کنند و یا همچنین مبتلایان می توانند از لحاظ بهداشی و درمانی درخواست کمک کنند.

مدیران بحران نیز امکان مشاهده این اطلاعات را دارند و می توانند تصمیم های کارامدی را اتخاذ کنند.

منبع:فارس

مجله سی نوا: مجله سی نوا | آخرین اخبار جهان و ایران