کارنامه خیام پژوهی درسال 1398 - مجله آزمون اول

روز28 اردیبهشت روز بزرگداشت خیام نیشابوری است و خوب است که کارنامه خیام پژوهی درسال گذشته آنالیز گردد. گرچه خیام بیشتر حکیم و عالم بود تا ادیب و شاعر و رباعیات وی با همه قلت، به سبب جسارت و تازگی مضامین از شهرتی زایدالوصف برخورداراست و البته بعضی از محققان، بسیاری از این رباعیات را ازخیام نمی دانند و رباعیات او را حداکثر تا بیست رباعی بیشتر نمی دانند و امروز می بینیم که صدها رباعی به نام خیام منتشرمی گردد.

ولی رباعیاتی که به اتفاق نظر پژوهشگران متعلق به خیام است بسیار ساده و بی آرایش و دور از تکلف و تصنع و با این حال مقرون به کمال فصاحت و بلاغت است و معمولا درعالم نشر و توجه مخاطبان بیشتر معطوف به رباعیات خیام است و کمتر توجهی به رساله های علمی و نکات فلسفی اوست. خیام از مشهورترین و محبوب ترین حکما و شاعران ایرانی درنزد دنیایان و غربیان است وبیش از هر شاعر دیگری مورد تحقیق و تدقیق قرارگرفته است به طوری که فقط در دنیا عرب نزدیک به 90 بار رباعیات او به همت مترجمان مختلف به عربی ترجمه و منتشرشده است یا درکشور لتونی که تا به امروز فقط سه اثر از ادبیات فارسی به زبان لتونیایی ترجمه و انتشار یافته است رباعیات خیام و گلستان سعدی و بوف کورهدایت است. در روسیه و دیگر کشورهای اروپایی هم خیام ازشهرت بالایی برخورداراست.

متاسفانه درایران کارنامه خیام پژوهی چندان پربرگ و بار نیست و در سال گذشته فقط 39 عنوان کتاب از رباعیات خیام ودرباره زندگی و اندیشه های او در چاپ اول یا تجدید چاپ شده است که 26 عنوان تجدید چاپ رباعیات توسط ناشران مختلف است که گاه چندزبانه انتشار یافته است. درمیان آثاری که درباره خیام نوشته شده است به آنالیز تطبیقی اندیشه های خیام با دیگر شاعران، نگاهی به دنیا بینی خیام، هنرمعماری و تحلیلی بر ارتباط اندیشه های خیام نیشابوری با معماری مراکز فرهنگی وهنری را می توان نام برد و رمان سمرقند نوشته امین معلوف که درباب خیام است به چاپ پنجم رسیده است. همچنین چاپ هشتم کتاب هستی ومستی؛ حکیم عمرخیام نیشابوری به روایت حکیم دکتردینانی توسط انتشارات اطلاعات در این سال منتشرشد. مجموعه شمارگان منتشرشده از رباعیات خیام و آثاری که درباره زندگی و اندیشه های اومنتشرشده است35500 نسخه است.

درعالم تحقیق و نشر و در فضای مجازی بدون تردید سیدعلی میرافضلی یکی از رباعی شناسان و خیام پژوهان همروزگارماست که با یادداشت های دقیق و محققانه درکانال چهارخطی بطور پیوسته پرتوافکنی بر نقاط تاریک رباعی فارسی وخیام شناسی را توشه همت خود ساخته است.

میرافضلی که با انتشار کتاب رباعیات خیام در منابع کهن درسال 1382 راهی تازه درخیام شناسی گگردد نزدیک به ربع قرن است که این راه را ادامه داده است و بسیاری از گره های ناگگردده را درعرصه رباعی فارسی و خیام شناسی گگردده است.

مجله سی نوا: مجله سی نوا | آخرین اخبار جهان و ایران